Opgericht
13-09-1945 te Camp Davis (U.S.A.)
Toegevoegd aan T.T.C. Oost - Java
Commandant(en)
kolonel M.R. de Bruyne 14-09-1945 / 20-07-1946
kolonel P.J. van Gijn 20-07-1946 / 10-02-1947
kolonel W.A.J. Roelofsen 10-02-1947 / 15-03-1948
kolonel de Bruijn 15-03-1948 / 01-02-1949
Lt. Kol H.O. Romswinckel 01-02-1949 / 23-05-1949
kolonel J.A.J. de Bruijn 23-05-1949 / 07-06-1949
Opgeheven 07-06-1949
De opleiding van de mariniers vond plaats in de Verenigde Staten in Camp Lejeune (North Carolina) Camp Endicott, Philadelphia, Kentucky en Quantico.
Aanvankelijk werd de Mariniers Brigade opgericht voor deelname in de strijd tegen Japan. Echter door de, toch wel onverwachte, snelle capitulatie van Japan en de onrust in Indië kreeg de Brigade een nieuwe opdracht, namelijk orde en rust te brengen op Oost Java. Op dat moment was de Brigade nog niet compleet. In versneld tempo werd de opleiding voltooid. Aanvullingen, die nog in Nederland gelegerd waren, moesten hun opleiding in Nederland voltooien en konden zich pas later bij de Brigade voegen.
Eind 1945 vertrok de Mariniers Brigade vanuit de U.S.A. naar Indië. Omdat er van de Engelsen geen Nederlandse troepen op Java mochten landden, week de Brigade uit naar Malakka. Alleen 1 Inbat mocht in Batavia ontschepen. Deze noodgedwongen wending in de plannen en het verblijf in Malakka bleek achteraf een voordeel. Tijdens de periode in Malakka konden de Mariniers acclimatiseren en werden zij getraind in het vechten in tropisch terrein. Pas op 10 maart 1946 zette de Mariniers Brigade te Soerabaja voet op Java. Een week later voegde ook 1 Inbat zich bij de Brigade.
Op 24 april 1946 werd het zogeheten Soerabaja-front van de 5th Indian Division overgenomen.
De Brigade zoals die begin 1946 in Soerabaja debarkeerde was als volgt samengesteld:
3 Infanteriebataljons versterkt door een mitrailleur en mortierpeloton (Inbat)
1 Motortransport bataljon (Mobat)
1 Geniebataljon (Genbat)
1 Artilleriebataljaon (Arbat)
1 Tankcompagnie
1 Zware wapencompagnie (Zwaco)
1 Verkenningsafdeling (Verka)
1 Medische compagnie (Medco)
1 Amphibisch tractorencompagnie (Amco)
1 Verzorging en Bewapening afdeling (Vewa)
1 Verbindingsdienst met reparatieafdeling, zendstation en telegrafistenschool
1 Stafcompagnie
De Marbrig heeft in het jaar 1946 diverse acties gevoerd zoals op 10 augustus 1946 de operatie "Trackman" en op 19 augustus 1946 de operatie "Quantico".
Eind januari 1947 werd het Soerabaja-front belangrijk uitgebreid door de bezetting van de Porongdelta. Op 17 maart werden in een gecombineerde actie met de landmacht de sluizen bezet. Op 18 maart werd Modjokerto bezet en kon operatie "Ideaal" ook wel aangeduid als "IJmuiden" als zeer geslaagd worden beschouwd.
Tijdens de 1e politionele actie, op 21 juli 1947, landde de Mariniers Brigade op de noordkust van de oosthoek bij Pasir-Poetih. Een ander deel trok samen met de X - Brigade op naar Malang.
Als vervolg op de 1e politionele actie landden onderdelen van de Marbrig. en onderdelen van KL en KNIL op 4 augustus 1947 op Madoera, en werd dit eiland bezet. Na de 1e politionele actie was de Marbrig gelegerd in de "Oosthoek".
Begin 1948 vond een grote reorganisatie (inkrimping) plaats bij de Mariniersbrigade. De tijd brak aan dat de OVW'ers moesten thuisvaren en vervangen werden door mariniers zeemilicien (dienstplichtigen).Voor de Marbrig betekende het een afslanking van 3 naar 2 infanteriebataljons.
Ingekrompen, gereorganiseerd werden verder o.a. het Motortransportbataljon, het Artilleriebataljon en de Verzorgingsafdeling. Het Genie bataljon werd ingekrompen tot een Amphibisch Technische Eenheid (ATE) . Van de Zware wapen compagnie bleven slechts 2 pelotons over, evenals van de Medische compagnie. De Tankcompagnie. en de Verkenningsafdeling werden in hun geheel opgeheven.
Tijdens de 2e politionele actie op 19 december 1948 landde de Marbrig bij Glondong.
De landing verliep vlot, maar na zo'n 30 km stuitten zij echter op een enorme tankval bij de kampong Hgepon. Vanaf dat moment begint de opmars naar Tjepoe te veranderen in een lijdensweg van versperringen, opgeblazen bruggen, onberijdbare en opgegeven wegen die er niet meer blijken te zijn maar overwoekerd zijn door djatibossen.
Op 20 december bereikten de mariniers een groot djatibos bij Kaligede. De route die door dit bos loopt is geheel overwoekerd en verdwenen. Besloten werd te voet verder te gaan en zo vertrokken de mariniers voor de laatste 35 kilometer naar Tjepoe.
Op 21 december viel de verkeersbrug over de kali solo in mariniershanden en werd een al brandend Tjepoe bezet. Madioen kon niet meer op tijd bezet worden en werd pas op 27 december bereikt maar was reeds bezet door de K.L en KNIL.
Na de 2e politionele actie was de Marbrig gelegerd in het gebied dat de residenties Bodjonegoro en Soerabaja omvatte.
Op 7 juni 1949 werd de Mariniersbrigade opgeheven.
Een gereorganiseerd en versterkt 5 Inbat ging verder als Amphibat (Amphibisch Bataljon) en kwam onder rechtstreeks bevel van de commandant. A - Divisie.
Eind 1949 was het Amphibat. geheel teruggenomen op Soerabaja en zouden de laatste Mariniers Java verlaten.
In totaal zijn er 176 mariniers in Indië omgekomen waaronder 102 mariniers door gevechtshandelingen.
Literatuur:
- "Ik zal handhaven" extra foto-editie acties Oost-Java 21 juli t/m 4 aug 1947
Uitgave Voorlichtingsdienst Mariniersbrigade
- 'Desnoods te voet' Een fotoreportage van de zuiverings-acties ondernomen
door de mariniersbrigade 19 dec - 31 dec 1948
Uitgave Voorlichtingsdienst Mariniersbrigade
- 'Met de mariniersbrigade in Oost-Jave' Fotoverhaal, samengesteld door de
2e luitenant der mariniers H.A. Wilmar
- Dat was jij, marinier!, door W. Dussel, Amsterdam 1950
- Onze mariniersbrigade, door C.J.O. Dorren, Den Haag 1954
- De geschiedenis van de mariniersbrigade, door W. Hornman, Amsterdam 1985
- De mariniersbrigade te kiek, samenstelling C.B. Nicolas, Amsterdam 1986
- De mariniersbrigade 1943 - 1949 Wording en inzet in Indonesie,
dr. D.C.L. Schoonoord
Afdeling Maritieme Historie van de marinestaf, Den Haag 1988
- De patrouille teeken, door W. Hornman, Hoorn/Kampen 1996
